شاخص رفاه

مدتی قبل، متمم اهداف توسعه پایدار و سنجش شاخص‌های توسعه را بر مبنای برنامه توسعه سازمان ملل متحد بررسی کرد.

حتماً آنرا بخوانید.

به‌نظرم رسید که موسسات دیگری هم در این زمینه وجود دارند.

در سال‌های گذشته در مثال‌های درس مدیریت بهره‌وری از آمار موسسه لگاتوم(Legatum) استفاده می‌کردم.

این موسسه با شاخص رفاه یا Prosperity Index که گزارش سالانه‌ای در مورد کشورهای جهان دارد، شناخته می‌شود.

آخرین گزارش این موسسه مربوط به سال ۲۰۱۹ می‌باشد. در آن ایران رتبه ۱۱۹ در بین ۱۶۷ کشور ارزیابی شده را داراست.

گزارش سال 2019 این موسسه را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.

بر‌ این‌ اساس، فاکتورهای ارزیابی این موسسه که تعداد آنها در طی سالیان متمادی افزایش پیداکرده‌اند، عبارتند از:

• امنیت و ایمنی: درجه درگیری،وحشت و جنایت که باعث به‌خطرافتادن امنیت افراد در کوتاه و بلندمدت می‌شود را در کشورها اندازه می‌گیرد.
• آزادی‌های شخصی: پیشرفت کشورها در زمینه حقوق اساسی قانونی، آزادی‌های فردی و تاب‌آوری اجتماعی را اندازه می‌گیرد.
• حکومت: میزان کارایی عملیاتی دولت‌ها بدون وجود انحراف و فساد را اندازه می‌گیرد.
• سرمایه‌های اجتماعی: قدرت روابط شخصی و اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و مشارکت‌های مدنی در یک کشور را اندازه‌ می‌گیرد.
• محیط سرمایه‌گذاری: میزان محافظت از سرمایه‌گذاری‌ها و دسترسی آسان به آنها را اندازه می‌گیرد.
• شرایط تاسیس شرکت: میزان مقررات برای شروع، رقابت و توسعه کسب‌و‌کارها را اندازه می‌گیرد.
• زیرساخت دسترسی بازار: کیفیت زیرساخت‌های لازم جهت تجارت و جلوگیری از نوسانات بازار کالا و خدمات را اندازه می‌گیرد.
• کیفیت اقتصاد: میزان توانایی اقتصادی یک کشور برای تولید پایدار ثروت به کمک تمامی نیروی کار خود را اندازه می‌گیرد.
• شرایط زندگی: میزان ملموس کیفیت زندگی برای تمام مردم یک کشور مانند منابع مادی، سرپناه، خدمات اولیه و ارتباطات را اندازه می‌گیرد.
• سلامت: میزان سلامت افراد و دسترسی آنها به خدمات حفظ سلامتی مانند خروجی‌های حفظ سلامت، سیستم‌های سالم، بیماری‌ها و عوامل خطرزا و میزان مرگ‌و‌میر را اندازه می‌گیرد.
• آموزش: میزان ثبت‌نام، خروجی و کیفیت آموزش در چهار سطح آموزش مقدماتی، ابتدایی، متوسطه و عالی و همچنین مهارت‌های بزرگ‌سالان را اندازه می‌گیرد.
• محیط طبیعی: این ستون محیط فیزیکی که اثر مستقیم برروی زندگی روزمره افراد دارد و همچنین تغییراتی که بر نسل‌های آینده تاثیرگذار است را اندازه می‌گیرد.

ملاک این موسسه در ارزیابی‌ها، توسعه همه‌جانبه و ترجیحاً یکسان در تمام فاکتورها و با وزن‌دهی یکسان می‌باشد. به‌نحوی‌که کشور دانمارک باوجود‌اینکه در زمینه آزادی‌های شخصی، حکومت، سرمایه اجتماعی و محیط سرمایه‌گذاری رتبه اول را ندارد، اما به دلیل رتبه کلی بالاتر، رتبه اول را داراست.

البته نقدی که به این سیستم وارد است همان وزن‌دهی یکسان است که در محاسبات اعمال شده. البته قابلیت تغییر وزن فاکتورها به 2 یا 3 برابر سایر موارد وجود دارد. ولی محاسبه سیستماتیک براساس وزن برابر فاکتورهاست.

اگر ما وزن آموزش و بهداشت را 3 برابر سایر فاکتورها در نظر بگیریم، ایران با 6 پله صعود به رتبه 113 خواهد رسید.

رتبه ایران در زمینه آموزش 71 می‌باشد که جایگاه به‌نسبت خوبی دارد.

با وزن یکسان، رتبه ایران در فاکتور آموزش در منطقه MENA بالاتر از بسیاری کشورهای این منطقه قرار می‌گیرد. کشورهای اردن، الجزایر، ترکیه، تونس، کویت، عمان، لبنان و مراکش. در حالیکه رتبه این کشورها بطور کلی از ایران بالاتر است.

نکات جالبی در این گزارش وجود دارد. مثلاً می‌توان به رتبه 95 سنگاپور در آزادی‌های فردی با وجود رتبه کلی 16 این کشور و یا رتبه 132 ژاپن در سرمایه‌های اجتماعی با وجود رتبه کلی 19 اشاره کرد.

به نظرم از منظر تحلیل و گزارش‌،ارزش دیدن و بررسی دارد.