بویه چیست؟

این مطلب به مرور تکمیل می‌شود.

بهمن ماه سال 84، اولین درسی که تدریس کردم، مدیریت حمل‌ونقل بود.

برای این درس سرفصلی در مرکز آموزش بازرگانی تدوین شده بود.

اصول حمل‌ونقل، انواع سیستم‌های حمل‌ونقل، تعاریف تخصصی سیستم‌های حمل‌ونقل شامل حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، هوایی، دریایی و کانتینری از جمله این مباحث بود.

البته این مباحث وارد سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل یا Intelligent Transport Systems و مباحث مهندسی ترافیک نمی‌شد و در اصول توقف می‌کرد.

منابع یکپارچه و مدونی هم برای این درس وجود نداشت.

به این فکر افتادم که باید سرفصلی یکپارچه برای آن تهیه کنم تا بتواند برای سایرین هم کمک‌حال باشد.

قطعاً وابستگی به منابع اصلی و معتبر حرف اول را در این زمینه می‌زند پس دنبال چنین منابعی رفتم.

به‌مرور برخی از اصطلاحات کاربردی در این زمینه را بدون ترتیب خاص و با اندکی توضیح خواهم نوشت.

قطعاً منابع معتبری وجود دارند که دوستان بتوانند به آنها مراجعه کنند.

ولی شاید چون خودم در این راه سختی‌های زیادی کشیدم، این کار ادای وظیفه‌ای به دوستانی باشد که علاقمند به این مباحث هستند.

با من همراه باشید.

بویه (buoy)

بر مبنای تعریف فرهنگ مصور دریایی، منتشر شده توسط پژوهشکده‌ی حمل‌ونقل، بویه جسم شناوری است که برای نشان دادن یک آبراه، لنگرگاه، جای کم‌ ژرفا، صخره و غیره به بستر دریا مهار می‌شود. بر اساس آخرین مستندات IALA که در سال 2018 بازنگری شده، سیستم چراغ‌های دریایی به کمک اجزای ثابت و شناور می‌تواند به ناوبری دریایی کمک کند. برخی بویه‌ها شناور و برخی ثابت هستند.

در سیستم بویه‌ها از شش گروه علامت استفاده می‌شود که می‌توانند به‌صورت تکی و یا ترکیبی استفاده شوند. تمامی این بویه‌ها با چهار عنصر مشخص می‌شوند. این عناصر بدنه، چراغ، رنگ و علامت بالایی هستند. تفاوت بین این علامت‌ها در حدی است که دریانوردان به‌راحتی آنها را از هم تشخیص دهند. تنها نکته‌ای که باید درنظر داشت این است که بویه‌های Lateral یا پهلویی در سیستم A و B برعکس نصب می‌شوند. ترکیب پنج بویه‌ی دیگر در هر دو سیستم یکسان است.

لازم به‌ذکر است که سیستم B در قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی، ژاپن، فیلیپین و کره استفاده و در بقیه‌ی دنیا از سیستم A استفاده می‌شود.

علائم Lateral یا پهلویی

بنا به رسم قدیمی، این علائم، کانال ورود به بندر را نشان می‌دهد. این نوع بویه با دو رنگ و چراغ سبز و قرمز در طول روز و شب مشخص می‌شود. در سیستم A و در هنگام ورود به بندر، بویه‌ی سبز باید در سمت راست شناور و بویه‌ی قرمز در سمت چپ شناور یا کشتی قرار گیرد. سیستم B برعکس سیستم A می‌باشد.

در سیستم A علامت سبز در سمت راست کشتی قرار می‌گیرد و می‌تواند به شکل دکل، مخروط یا ستون باشد. علامت بالای بویه‌ی ‌سبز اکثراً به شکل مخروط می‌باشد.

در سیستم A علامت قرمز در سمت چپ کشتی قرار می‌گیرد و می‌تواند به شکل قوطی، مخروط یا ستون باشد. علامت بالای بویه‌‌ی قرمز اکثراً به شکل قوطی می‌باشد.

چراغ بویه‌ی Lateral در شب به‌صورت چشمک‌زن و همرنگ پایه‌ی بویه می‌باشد.

البته، ممکن است بویه‌های Lateral دیگری در سایر بخش‌های کانال نصب شود تا مسیر ورود و کانال ترجیحی را مشخص نماید.

علائم Cardinal

این نوع بویه‌ها عمیق‌ترین مسیر قابل کشتیرانی را مشخص می‌کند. این نوع بویه جهت جغرافیایی قابل کشتیرانی را مشخص می‌کند ولی ناوبر نباید فقط به آن اتکا کند و باید از نقشه هم کمک بگیرد. این نوع بویه جهت عبور امن از یک منطقه‌ی خطر یا جهت عبور از بهترین منطقه را نشان دهد. این نوع بویه ظاهر متمایزی ندارد ولی اکثراً به شکل ستون یا دکل طراحی می‌شود. رنگ آن همیشه به صورت خطوط افقی زرد و سیاه می‌باشد که با توجه به جهت، ترتیب آنها متغیر می‌باشد. ضمناً علامت بالایی همه‌ی جهت‌ها دو مخروط سیاه می‌باشند که در حالت‌های مختلف قرار گرفته‌اند.

در کاردینال شمال، نوک مخروط‌های بالایی رو به بالاست. در بدنه، قسمت بالا سیاه و پایین زرد است. فلاش‌زدن به‌صورت مداوم و به رنگ سفید می‌باشد.

در کاردینال جنوب، نوک مخروط‌ها رو به پایین است. در بدنه، قسمت بالا زرد و پایین سیاه است. فلاش‌زدن به‌صورت شش فلاش متوالی، سپس یک فلاش طولانی و بعد تکرار همین روند می‌باشد.

در کاردینال شرق، مخروط‌ها پشت به‌هم می‌باشند. در بدنه، قسمت وسط زرد و بالا و پایین بدنه سیاه می‌باشد. فلاش‌زدن به‌صورت سه فلاش متوالی می‌باشد.

در کاردینال غرب، نوک مخروط‌ها به سمت هم می‌باشد. در بدنه، قسمت وسط سیاه و بالا و پایین بدنه زرد هستند. فلاش‌زدن به‌صورت نه فلاش متوالی می‌باشد.

ریتم فلاش‌زدن در بویه‌ی کاردینال به‌ دو صورت بسیار سریع و سریع می‌باشد. حالت بسیار سریع به زمانی گفته می‌شود که ریتم فلاش بین 100 تا 120 فلاش در دقیقه باشد. حالت سریع هم به زمانی اطلاق می‌شود که ریتم فلاش بین 50 تا 60 فلاش در دقیقه باشد.

برای اینکه ریتم فلاش زدن را به‌راحتی به‌خاطر بسپارید، اگر جهات جغرافیایی را با جهت ساعت هماهنگ کنیم، تعداد فلاش‌زدن‌ها با ساعت هماهنگ آن مشخص می‌شود.

اگر شمال را بالا درنظر بگیریم، شرق سه فلاش، جنوب شش فلاش و غرب نه فلاش پشت‌سرهم خواهند داشت.

علائم مربوط به خطر پنهان (Isolated Danger Mark)

این علامت نزدیک و یا روی خطری که آب‌های اطراف آن قابل تردد باشد نصب می‌شود. به‌دلیل اینکه برخی مواقع وسعت خطر مشخص نیست و فاصله‌ی ایمن تردد در تمامی وضعیت‌ها قابل تخمین نیست، ناوبر باید از نقشه و راهنمای تردد هم برای تشخیص اندازه، عمق و موقعیت دقیق خطر کمک بگیرد. این علامت برای مشخص کردن مناطق کم‌عمق، صخره و موانع طبیعی و غیرطبیعی کف آب هم بکار می‌رود.

در بویه‌ی خطر پنهان، علائم بالایی دو کره به رنگ سیاه هستند. در بدنه، قسمت وسط قرمز و بالا و پایین سیاه هستند. فلاش‌زدن به‌صورت دو فلاش  در هر چهار ثانیه و با رنگ سفید می‌باشد.

علائم آب‌های ایمن

این علامت نشان‌دهنده‌ی مناطق قابل کشتیرانی بدون وجود خطر است. به این علامت، علامت شاهراهی(Fairway) هم گفته می‌شود.  

وجه مشخصه‌ی این علامت خطوط عمودی یک‌درمیان سفید و قرمز می‌باشد. علامت بالایی یک کره به رنگ قرمز می‌باشد. فلاش‌زدن به‌صورت یک فلاش کوتاه، یک فلاش بلند که در هر دقیقه 10 بار تکرار می‌شود، می‌باشد.

علائم ویژه

این علائم برای مشخص کردن یک منطقه‌ یا ویژگی‌ خاص منطقه که ممکن است در نقشه‌های ناوبری وارد نشده باشد استفاده می‌شود.

این علائم زرد رنگ هستند. یک X به‌عنوان علامت بالایی استفاده می‌شود. برای اجتناب از اشتباه گرفتن این بویه با سایر بویه‌ها که فلاش سفید دارند، فلاش این علامت به‌رنگ زرد با ریتمی مجزا از فلاش‌های سفید می‌باشد.

علائم ویژه می‌توانند شماره‌گذاری و نام‌گذاری شوند و حتی می‌توان از اشکال هم استفاده کرد تا مقصود از نصب علائم مشخص شود.

علائم ویژه می‌توانند برای دوری کردن، کنترل، دادن اطلاعات، اعلام خطر، هشدار دادن و مشخص‌کردن لنگرگاه استفاده شوند که فلاش همگی زرد رنگ می‌باشد.

علامت خطرات جدید

این نوع از بویه در زمانی استفاده می‌شود که خطر موجود هنوز در نقشه‌ها و مستندات دریانوردی وارد نشده باشد. این نوع بویه برای موانعی نظیر ساحل شنی یا سنگی موقت یا موانع موقتی مانند لاشه کشتی، هواپیما و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرم بدنه این بویه به شکل ستون یا دکل می‌باشد که با خطوط یک‌درمیان آبی و زرد(بین 4 تا 8 عدد) مشخص می‌شود. علامت بالایی صلیب زرد رنگ می‌باشد. فلاش این بویه به‌رنگ زرد و آبی می‌باشد. ترتیب توالی فلاش زدن در این بویه، یک ثانیه فلاش آبی، یک ثانیه فلاش زرد و نیم ثانیه بدون فلاش است. برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی بویه‌ها می‌توانید به سایت IALA و برای دیدن تصاویر شماتیک بویه‌ها می‌توانید به سایت trinityhouse مراجعه نمایید.